Untitled Document

چگونگی احتساب است - ۵

درجه هشتم آنكه اگر محتسب تنها بسنده نیاید حشر كند، و مردم فراهم آرد و جنگ كند، و باشد كه فاسقان نیز قومی جمع سازند و بقتال ادا كند، گروهی گفته اند- چون چنین بود بی دستور سلطان نشاید- چون ازین فتنه خیزد و بقتال ادا كند، و گروهی گفته اند: چنانكه روا بود كه گروهی بی دستوری امام بغزاء كفار شوند، روا بود كه بجنگ فاسقان روند، و محتسب را نیز اگر بكشند شهید بود.

[در برابر نمام چه باید كرد] - ۱

بدانكه نمامی نه همه آن بود كه سخن یكی با دیگری بگوید، بلكه هر كه كاری آشكارا كند كه كسی از آن رنجور شود وی نمام است: خواه بسخن گیر و خواه بفعل و خواه بچیزی دیگر، و خواه بقول آشكارا كند یا باشارت یا بنوشتن، بلكه پردهٔ آن چیز برگرفتن كه كسی از آن رنجور شود نشاید، مگر آنكه كسی خیانت كرده باشد اندر مال كسی پنهان، روا باشد آشكارا كردن، و همچنین هر چه اندران زیان مسلمانان خواهد بود.

و هر كه با وی سخنی نقل كند كه فلانكس ترا چنین گفت یا چنین میسازد اندر حق تو، یا مانند این، شش چیز ویرا بجای باید آورد:

اول- آنكه باور ندارد: كه نمام خود فاسق است، و حق تعالی گفته است كه قول فاسق مشنوید؛

دوم- آنكه ویرا نصیحت كند و از آن گناه نهی كند؛

سوم- آنكه ویرا دشمن گیرد برای حق تعالی، كه دشمنی نمام واجب است؛

چهارم- آنكه بدان كس گمان بد نبرد: كه گمان بد حرام است؛

پنجم- آنكه تجسس نكند تا درستی آن بداند: كه حق تعالی نهی كرده است؛