و در (محیط) آورده كه حاضر شدن بجماعت بر بیمار و لنگ و نابینا نیست به نزدیک امام ابوحنیفه و در (شامل) آورده كه لازم نیست بر نابینا حاضر شدن بجماعت هر چند او را عصاكش باشد و بر زن و بر مفلوج كه ایشان از خانه بیرون نمیتوانند آمد نماز جماعت نیست و بر پیری كه از رفتن عاجز باشد و بر كسی كه یک دست و پای ندارد برین قوم حاضر شدن بجماعت لازم نیست و اگر دو مرد نماز جماعت گزارند درست باشد و در (كافی) آورده كه اگر خواجه غلام خود را از جماعت باز دارد خواجه غلام را برین تكلیف نتوان كردن كه بنماز جماعت نرود والله اعلم بالصواب.

حكایت آورده اند كه فضیل بن عیاض [فضیل بن عیاض توفی سنه ۱۸۷ هـ. ق. [۸۰۳ م.] فی مكة المكرمة زادها الله شرفا و كرما] رحمة الله علیه توبه كرد از راه زدن و مالها با خداوندان می داد جهودی بماند و هیچ چیزی دیگر نماند كه بوی دادی جهود را گفت مرا بحل كن كه هیچ چیزی نمانده است كه ترا خشنود كنم جهود گفت من سوگند خورده ام كه تا مال بمن ندهی ترا بحل نكنم فضیل گفت اگر من چیزی داشتمی با تو این سخن نگفتمی جهود گفت دست در زیر این جامه كن زیر این جامه كیسه زر است بردار و بمن ده تا سوگندم راست شود و ترا بحل كنم فضیل دست در زیر جامه كرد و مشتی زر بیرون آورد و بوی داد جهود گفت اسلام عرضه كن كه من در توریة خوانده ام كه هر كه از امت محمد صلی الله علیه وسلم توبه كند براستی و اخلاص خاک در دست وی زر گردد من خواستم تا بدانم كه تو درین كه میگویی راست هستی یا نی درین زیر جامه هیچ زر نبود بدانستمی كه دین محمد علیه السلام حقست و توبه تو حقست و بر دست وی مسلمان شد و چنین بسیار بوده است و هست