اوقات کراهت
اوقاتی که ادای نماز در آن وقت تحريما ًمکروه يعنی حرام است، سه ميباشد:
اين سه وقت:
• وقت طلوع خورشيد،
• وقت غروب خورشيد،
• وقتيکه خورشيد بر بالای دايرهٔ نصف النهار، [در وقت
زوال] يعنی در وسط روز باشد، است.
فرضهای شروع شده در اين سه وقت، صحيح نميشود. ادای نافله ها درين سه وقت
صحيح ميشود، اما تحريما ً مکروه ميباشد. نافله هاييرا که در اين سه وقت
شروع شده باشد، بايد فسخ کرد، بايد در زمانهای ديگر قضا کرد. نماز برای
جنازه ای که از قبل آماده شده باشد، سجده تلاوت و سجده سهو نيز جائز
نميباشد. برای جنازه ايکه در اين اوقات آماده شده باشد، ادای نماز
جنازه در اين اوقات صحيح ميشود.
مدت زمانهای اوقات کراهت ثابت نبوده، نسبت به درجهٔ عرض محل واقع شده و
نسبت به روزها تغییر می کند.
۱. اوقات کراهت در هنگام طلوع خورشید:
o این مدت، از طلوع خورشید، مدت زمانی ميباشد که از وقت
نمايان شدن کنارهٔ بالايی خورشيد از خط افق ظاهری شروع شده، تا به وقتی
است که درخشندگی خورشيد به حدی برسد که نتوان نگاه کرد يعنی تا به وقت
ضحیٰ (وقت اشراق) ميباشد. به پایان این زمان وقت ضحیٰ ویا وقت اشراق ویا
وقت چاشت گفته میشود.
o در وقت ضحیٰ (اشراق)، ارتفاع مرکز خورشيد از افق
حقيقی ٥ درجه ميباشد. ارتفاع کنارهٔ پشتی [پايين] خورشيد از خط افق ظاهری
به اندازهٔ قد نيزه می باشد.
o وقت ضحیٰ(اشراق)، در ترکیه، از طلوع خورشيد تقريبا
ً٤۰ دقيقه بعد ميباشد. زمان مابين اين دو وقت، يعنی زمان مابين اوقات ضحیٰ
(اشراق) و طلوع، (زمان کراهت) است. جدا از این، به این، مدت تمکین علاوه
کرده می شود. مدت تمکین برای ترکیه، تقریباً ۱۰ دقیقه می باشد.
o هنگاميکه وقت ضحیٰ شود، ادای دو رکعت (نماز اشراق)
سنت است. به اين نماز (نماز چاشت) نيز گفته ميشود. نماز عيد نيز در اين
وقت ادا کرده ميشود.
۲. وقتيکه خورشيد بر بالای دايرهٔ نصف النهار، [در وقت زوال] يعنی
در وسط روز باشد، است.
o در زوال بودن خورشيد، قرار داشتن خوشيد در داخل دايره
ای ميباشد که اين دائره، دائرهٔ محل زوال شرعی در سماء ميباشد. زمان
کراهت، زمان مابين دو وقتی است که اين دو وقت، از وقت زوال حقيقی به مقدار
زمان تمکين اول و بعد ميباشد. اين زمان، برای ترکیه، از وقت نماز ظهر
نوشته شده در تقویم ترکیه، ۲۰ دقيقه قبل شروع ميشود.
o در ابن عابدين و در حاشيه (مراقی الفلاح) تحتاوی،
نوشته است که ادای نماز در وسط روز بمعنی خواندن نماز در وقت کراهت، بمعنی
برخورد کردن رکعت اول ويا رکعت آخر نماز به وسط روز ميباشد.
۳. وقت کراهت در هنگام غروب خورشید (اصفرار شمس):
o وقت (اصفرار شمس)، وقت نزديک شدن کنارهٔ جلويی
(پايين) خورشيد به خط افق ظاهری به اندازهٔ بلندی يک نيزه، يعنی وقت قرار
گرفتن مرکز خورشيد در ارتفاع ٥ درجه ای از افق حقيقی بوده، در ترکیه
احتياطا ً ٤۰ دقيقه است.
این وقت، سومین وقت از سه وقت کراهت است.
o غروب خورشيد نيز مدت زمانی ميباشد که در يک هوای
برّاق بدون دود و غبار از وقت شروع به زردی گراييدن خورشيد ويا جاهاييکه
نور ميآيد به آن اندازه که قابل نگاه کردن شود شروع شده، تا به وقت غروب
خورشيد ادامه مينمايد. به اين وقت، زمان (اصفرار شمس) گويند. در هنگام
حساب کردن اوقات اشراق، بطور احتیاطی، بمقدار زمان تمکين به بعد گرفته شده
و اوقات اصفرار تغيير داده نشده، است.
o نماز عصر را به بعد از به زردی گراییدن خورشید، یعنی
به تأخیر انداختنش تا به نزدیک شدن کنارهٔ جلویی خورشید به خط افق ظاهری
حرام می باشد. مقدار اين زمان، برای محل هايی مانند استانبول که [درجه
عرضش] ٤۱ درجه ميباشد، مابين ۳۷ دقيقه تا ٤۲ دقيقه در حال تغيير است. بطور
وسطی ٤۰ دقيقه ميباشد.
o وقت نماز عصر، (ديگر)، با تمام شدن وقت ظهر شروع شده،
تا هنگام ديده شدن غروب کنارهٔ پشتی خورشيد از خط افق ظاهری محليکه راصد
قرار دارد ميباشد. با وجود اين، به تعويق انداختن نماز عصر به بعد از به
زردی گرائيدن خورشيد يعنی تا به نزديک شدن کنارهٔ پايينی [جلو] خورشيد به
خط افق ظاهری به اندازهٔ بلندی يک نيزه، خواندن هر نمازی و به تأخیر
انداختن نماز عصر به این وقت، حرام است. اما، اگر نماز عصر به این وقت
مانده باشد یعنی ادا کرده نشده باشد، حتما فرضش را ادا کرده و نباید به
قضا گذاشته شود.
o تفاوت مابين اصفرار شمس و غروب، از تفاوت مابين اشراق
و طلوع، به اندازهٔ مدت تمکین کوتاهتر میباشد.
o هنگامیکه از مجموع وقت طلوع و غروب، وقت اشراق کسر
کرده، تمکین علاوه شود، وقت اصفرار یافته میشود.