Untitled Document

راه درست بكار بردن شهوت وغضب و تن و حواس و عقل و دل - ۲

 تا جاسوسان جمله اخبار نزد وی جمع همی كنند؛ و از قوت حفظ كه در آخر دماغ است خریطه دار [خریطه بمعنی كیسه چرمی جای نامه ها و جزوه دان بوده است ولی بروش عبارت میتوان خریطه دار را مامور بایگانی و عرض نامه ها بپادشاه در موقع ضرورت دانست] سازد، تا رقعهٔ اخبار از دست صاحب برید می ستاند و نگاه میدارد، و بوقت خویش بر و زیر عقل عرضه میكند، و وزیر بر وفق آن اخبار كه از مملكت بوی میرسد، تدبیر مملكت و تدبیر سفر پادشاه میكند: چون بیند كه یكی از لشگر. چون شهوت و غضب و غیر ایشان – یاغی شدند بر پادشاه، و پای از اطاعت وی بیرون نهادند، و راه بر وی بخواهند زد، تدبیر آن كند كه بجهاد وی مشغول شود، و قصد كشتن وی نكند، كه مملكت بی ایشان راست نیاید، بلكه تدبیر آن كند كه ایشانرا بحد اطاعت آورد، تا در سفری كه فرا پیش دارد یاور باشند نه خصم، و رفیق باشند نه دزد و راه زن؛ چون چنین كند سعید باشد، و حق نعمت گزارده باشد، و خلعت این نعمت بوقت خویش بیابد؛ و اگر بخلاف این كند، و بموافقت راه زنان و دشمنان كه یاغی گشته اند برخیزد، كافر نعمت باشد، وشقی گردد، ونكال عقوبت آن بیابد.

پیدا كردن حقیقت روح اعمال نماز

بدانكه اول چیزیكه بتو رسد بانگ نماز است. در وقت كه بشنوی، باید كه معلق [علاقه مند] گردی بدل: و در هر كار كه باشی دست بداری، كه سلف [پیشینیان] چنین بوده اند كه چون بانگ نماز شنیدندی، آنكه آهنگر بودی اگر پتک در هوا داشتی فرو نگذاشتی، و كفشگر اگر درفش فرو برده بودی برنیاوردی، و از جای بجستی، برای آنكه ازین منادی ندای روز قیامت جز ندای بشارت بوی نرسد. اگر دل خویش بشادی و رغبت آگنده بینی بدین منادی، بدانكه در آن منادی همچنین باشی.