در فضیلت و ثواب كسب - ۳

هر كسبی برای زیادت از كفایت بود در وی هیچ فضیلت نبود، بلكه نقصان بود و دل در دنیا بستن باشد، و این سر همه گناهانست؛

 و آنكس كه مال ندارد، ولیكن كفایت وی از مال مصالح و اوقاف بوی میرسد، ویرا كسب ناكردن اولیتر، و این چهار كس را باشد: یا كسی را كه بعلمی مشغول بود، كه خلق را از آن منفعتی دینی بود چون علوم شریعت، یا منفعت دنیایی چون علم طب؛ یا كسی كه بولایت قضا و اوقاف و مصالح خلق مشغول بود؛ یا كسی كه ویرا در باطن راهی باشد بمكاشفات صوفیان؛ یا كسی كه باوراد و عبادات ظاهر مشغول بود در خانقاه كه وقف باشد، پس چنین مردمانرا كسب ناكردن اولیتر؛ پس اگر قوت ایشان از دست مردمان خواهد بود و روزگاری بود كه مردمان در چنین خیر راغب باشند بی آنكه بسوال حاجت آید و منتی قبول باید كردن، هم كسب ناكردن اولیتر: كه كسی بوده است از بزرگان كه ویرا سیصد و شصت دوست بوده است، همیشه بعبادت مشغول بودی و هر شبی مهمان یكی بودی، و سبب این عبادت دوستان وی بودندی كه ویرا فارغ داشتندی، و این سببی بود كه در خیر بر خلق كشاده گرداند؛ و كسی بوده است كه ویرا سی دوست بوده است، در ماهی هر شبی نزدیک یكی بودی. اما چون روزگار چنان بود كه مردمان بی سوال كردن و مذلت احتمال كردن رغبت نكنند در كفایت وی، كسب كردن اولیتر- كه سوال از جملهٔ فواحش است، و بضرورت حلال شود، مگر كسی كه درجهٔ وی بزرگ بود- علم ویرا فایدهٔ بسیار بود، و مذلت وی در طلب قوت اندک بود، آنگاه باشد كه گوییم كسب ناكردن اولیتر مر ویرا؛ و اما كسی كه از وی جز عبادت ظاهر نیاید، ویرا كسب اولیتر- كه حقیقت همه عبادات ذكر حق تعالی است، و در میان كسب دل با خدای تعالی توان داشت.»