و این تصرفی نیست در نفس پرد چون زدن و دشنام دادن، و ممكن بود كه كسی گوید كه چون سخت رنجور خواهد شد پدر، نكند، حسن بصری می گوید- رحمة الله- چون خشمگین خواهد شد خاموش باشد و وعظ دست بدارد. حسن بصری می گوید- رحمة الله- چون خشمگین خواهد شد خاموش باشد و وعظ دست بدارد. و بدانكه حسبت خواجه بر بنده و حسبت بنده بر خواجه و حسبت زن بر شوهر و حسبت رعیت بر سلطان همچنین بود كه حسبت فرزند بر پدر، كه این حقوق همه موكد است عظیم؛ اما حسبت شاگرد بر اوستاد آسان ترست، چه آن حرمت بمجرد دین است، چون بدان علم كه از وی آموخته است كار كند محال نباشد، بلكه عالم كه بعلم خویش كار نكند حرمت خویش فرو نهاده باشد.

بدانكه حسبت را هشت درجه است:

اول دانستن حال، آنگه تعریف كردن آنكس را، آنگاه پند دان، آنگاه سخن درشت گفتن، آنگاه بدست تغیر كردن، آنگاه بزخم بیم كردن و تهدید كردن، آنگاه سلاح بركشیدن و یاوران خواستن و حشر كردن [جمعیت جمع كردن]، و درین ترتیب نگاه داشتن واجبست:

درجهٔ اول دانستن حال است: باید كه اول بیقین و تحقیق بداند كه بی تجسس ظاهر باشد، و از در و بام گوش ندارد، و از همسایگان سوال نكند، و اگر چیزی در زیر دامن دارند دست فراز نكند، بلكه آنگاه كه آواز رود شنود یا بوی خمر شنود: یا بیند، آنگاه حسبت كند؛ و اگر دو عدل او را خبر دهند قبول كند، و روا باشد كه بی دستوری در خانه شود بقول دو عدل، اما بقول یک عدل آن اولیتر كه نشود: كه سرای ملک اوست و بقول یک عدل حق ملک اول باطل نشود.