چون كسی را مدح كنند باید كه از عجب و از كبر حذر كند و از خطر خاتمت بیندیشد، كه آن هیچ كس نداند، و هر كه از دوزخ نرهد سگ و خوک از وی فاضلتر، و هیچ كس این نداند كه رسته است، و باید كه باز اندیشد كه اگر مادح جملهٔ اسرار وی بداند مدح وی نگوید، بشكر مشغول باشد كه حق تعالی باطن وی بر وی بپوشید، و باید كه كراهیت اظهار كند چون ثناء وی گوید، و بدل نیز كاره باشد.

یكی را از بزرگان ثنا گفتند، گفت: بار خدا یا ایشان همی نمی دانند و تو همی دانی؛ و دیگری را مدح گفتند، گفت: بار خدایا این مرد بمن تقرب همی كند بچیزی كه دشمن داری، ترا گواه گرفتم كه بتو تقرب می كنم بدشمنی وی و علی را- رضی الله عنه- ثنا گفتند، گفت: یا رب مرا مگیر بدانچه همی گویند از ثناء من بدانچه همی ندانند، و مرا بهتر از آن كن كه ایشان همی پندارند. و یكی علی را- رضی الله عنه- دوست نداشت: بر وی ثنا گفت بنفاق، گفت: من كمتر از آنم كه بر زبان داری و بیشتر از آنم كه بدل داری.

بدانكه مال همچون مارست: اندر وی هم زهرست و هم تریاق، تا زهر از تریاق جدا نكنیم سرّ وی و علم وی بتمامی آشكار نشود، پس فواید و آفات وی یک بیک بتفصیل بگوییم:

[فایدهاء مال]

اما فایدهاء مال دو قسم است: یكی دنیاوی و این را بشرح حاجت نبود: كه همه كس شناسد؛ و دیگر دینی است، و آن سه نوع است: