خوشیها و لذتها بر سه درجه است

مردمان چنین گویند كه هر چه خوش بود آن نعمت بود، و خوشیها و لذتها بر سه درجه است: یكی آنست كه آن خسیس ترست و آن لذت شكم و فرج است كه خلق بیشتر آن دانند و بدان مشغول باشند و هر چه طلب كنند برای آن كنند، و دلیل خسیسی اینست كه همه بهایم درین شریک باشند و در پیش آدمی اند درین لذت، كه خورش و گشن -جماع كردن- حیوانات بیش است، بلكه مگس و مور با آدمی شریكند اندرین چون كسی همگی خویش بدین دهد بدرجهٔ حشرات زمین كفایت كرده باشد؛ درجهٔ دوم لذت غلبه و ریاست و بهتر آمدنست از دیگران، كه آن قوت خشم است، و آن گرچه شریفترست از لذت شكم و فرج لكن هم خسیس است، كه بعضی از حیوانات درین شریكست، كه اگر همه را نیست شیر و پلنگ را شره كبر و غلبه كردن و بهتر آمدن هست؛ درجه سیم لذت علم و حكمت و معرفت حق تعالی و عجایب صنع ویست، و این شریفست، كه این هیچ بهمیه را نیست، بلكه این صفت ملایكه است، و بلكه از صفات حق تعالی است، هر كرا لذت وی درین است كاملست و هركرا درین هیچ لذت نیست ناقص است بلكه بیمارست و هالک. و بیشتر مؤمنان ازین دو قسم باشند كه هم لذت این یابند و هم لذت دیگر چیزها چون لذت ریاست و شهوت، ولكن هركرا بر وی غالب لذت معرفت بود آن دیگر بدین مستور و مغفور بود، و هركرا آن  دیگر غالب بود و این بتكلف بود بدرجهٔ نقصان نزدیكتر بود اگر جهد آن نكند تا این غالب آید؛ و معنی رجحان كفهٔ حسنات این بود.