مقام دیگر در توكل - نگاهداشتن و ادخار است - ۲

رسول- صلوات الله علیه- برای عیال و ضعف دل ایشان یک سال بنهادی و برای خویش از بامداد تا شبانگاه نگاه نداشتی، و اگر نگاه داشتی توكل ویرا زیان نداشتی: كه بودن آن در دست وی و در دست دیگری نزدیک وی هر دو یكی بودی، لكن خلق را بیاموخت بر درجهٔ ضعف ایشان و در خبرست كه یكی از اصحاب صفه [اصحاب صفه مومنان بی چیزی بودند كه در زمان پیغمبر- صلی الله علیه وسلم- از بی خانمانی در صفهٔ مسجد منزل داشتند] فرمان یافت، در میان جامهٔ او دو دینار یافتند، رسول -صلوات الله علیه- گفت دو داغ بود، و این دو وجه را متحمل است: یكی آنكه خویشتن را بمجردی فرا نموده باشد بتلبیس، این دو داغ بود از آتش بر سبیل عذاب، دیگر آنكه تلبیس نكرده باشد ولكن این ادخار ویرا نقصان درجه آورد در آن جهان، چنانكه نشان دو داغ بر روی از جمال نقصان كند، چنانكه در حق درویش دیگر گفت چون فرمان یافت، كه در قیامت همی آید روی وی چون ماه شب چهارده، و اگر یک خصلت نبودی چون آفتاب بودی: آنكه جامهٔ زمستانی زمستان دیگر را بنهادی و تابستانی تابستان دیگر را، و گفت كه شما را هیچ چیز كمتر از یقین و صبر نداده اند، یعنی كه نگاه داشتن جامه از نقصان یقین باشد. اما هیچ خلاف نیست كه در كوزه و سفره و مطهره و آنچه بر دوام بكار آید، ادخار روا بود، كه سنت خدای تعالی بدان رفته است كه هر سالی نان و جامه پدید آید از وجهی دیگر، اما هر ساعتی این خنورهاء تازه پدیدار نیاید؛ و سنت خدای تعالی خلاف كردن روا نبود، اما جامه تابستان در زمستان و زمستان در تابستان بكار نیاید، نگاهداشتن درین وقت از ضعف یقین باشد.