دورویی كردن میان دو دشمن

چنانكه پیش هر كس سخن چنان گوید كه ویرا خوش آید، و باشد كه سخن این باز آن نقل كند و سخن آن باز این فرا هر یكی نماید كه من دوست دار تو ام، و این از نمامی بترست. رسول گفت -علیه السلام-: «هر كرا اندرین جهان دو روی باشد در آن جهان دو زبان آتشین باشد» و گفت -صلی الله علیه وسلم-: «بدترین بندگان نزد خدای تعالی دو روی است». پس بدانكه هر كه با دو دشمن مخالطت دارد، باید كه هر چه می شنود یا خاموش همی باشد یا آنچه حق باشد بگوید در پیش آنكس یا پس وی تا منافق نباشد، و سخن هر یكی آن دیگر را حكایت نكند و با هر كسی ننماید كه من یاور تو ام.

ابن عمر را -رضی الله عنه- گفتند كه: ما در نزدیک امیران شویم سخن ها چنان بگویم كه بیرون آییم نگوییم، گفت: ما این را نفاق شمردیمی اندر عهد رسول -علیه السلام-؛ و هر كرا ضرورتی نباشد و نزدیک سلاطین شود و آنگه سخنی گوید در پیش ایشان كه باز پس نگوید منافق باشد و دو روی، و چون ضرورتی باشد اندرین رخصت بود.  شعر:

ای بدر مانده گی پناه همه **  كرم تست عذر خواه همه

بطفیل همه قبولم كن  **  ای اله من و اله همه

قطره فیض رحمت تو بس ست  **  شستن نامه سیاه همه

بنده از تو پناه میجوید  **  ای پناه من و پناه همه

گنه ما فزون زحد و قیاس   **  عفوت افزون تر از گناه همه