اندر بیان كردن توبه و روش تائبان و محققان - ۳

اما در تفسیر استاد امام ابوبكر سوربانی رحمه الله علیه دیدم كه او گفته بود كه این نصوحا مردی بود كه از راه زدن توبه كرد و هر چه مال بود كه با خصمان می بایست داد باز داد و هر خصمی كه می خشنود توانست كرد خشنود كرد تا چنان شد كه ویرا از متاع دنیاوی چیزی نماند یكی بیامد كه ترا چیزی بمن می باید داد میزری بر میان داشت از میان باز كرد و بوی داد كوی آب بود دران كوی آب نشست خدای عز وجل ما را گفت توبه چنین كنید كه نصوحا كرد و هر خصمی كه می خشنود توانید كرد خشنود كنید باقی كه بماند من از خزانه خود خشنود كنم اوّل باری بباید دانست كه در هر مقام جداگانه توبه باید كرد عاصی را از گناه توبه باید كرد و مطیع را از طاعت دیدن توبه باید كرد و قرّا را از پنداشت توبه باید كرد و عالم را از حسد توبه باید كرد و مستقیم را از خویشتن دیدن توبه باید كرد و ازین بسیار است اما هیچ توبه آسان تر از توبه مفسدان نیست كه از فساد ظاهر توبه كنند و زبان و چشم و گوش و دیگر اعضا را نگاه دارند اما اگر كسی میخواهد كه او را مقام تائبان و محققان باشد او را معامله تائبان بر دست باید گرفت و تائب را چنان باید بود كه یک نفس از آن خویش ضایع نگذارد و قبله دل خویش كردار بد خویش كند می نگرد كه چه كرده ام گفتار و كردار من چه بوده است بچشم انصاف دران نگرد و حكم كند كه هر بنده كه با خداوند خویش چنین كند مكافات وی چه باشد عذاب و عقوبت وی چون باشدهمچنین سیاست ملک و بیم قطیعت و عذاب دوزخ قبله دل خویش كند تا آتش ندامت در دل وی بالا گیرد